Bu çalışma Türkiye’de sosyalist düşüncenin önemli kaynaklarından biri olan Hikmet Kıvılcımlı’nın sosyal bilimci yönüne odaklanmaktadır. Birinci bölümde Kıvılcımlı’nın fikirlerinin temel dayanaklarından sosyalizmin Türkiye’deki tarihsel gelişiminden yola çıkılarak Osmanlı İmparatorluğu’nda ortaya çıkan ilk sosyalizm tartışmaları, ilk sosyalist örgütlenmeler, ilk işçi hareketleri ve çalışma ilişkileri ele alınmıştır. İkinci bölümde Hikmet Kıvılcımlı’nın hayatı ve siyasal faaliyetlerinin yanı sıra Batı kökenli burjuva sosyolojisine alternatif olarak ortaya koyduğu diyalektik veya maddeci sosyolojik çözümlemeleri ve diğer sosyoloji okullarının eleştirisi incelenmiştir. Üçüncü bölüm ise Hikmet Kıvılcımlı’nın özgün toplumsal tarih teorisini referans alarak kapitalizm öncesi toplum biçimlerinin genel yasalarına ulaşma çabasını değerlendirme amacı taşımaktadır. Türkiye’de sosyalist düşüncenin gelişimine hem teorik hem de örgütsel olarak önemli katkılar sağlayan Hikmet Kıvılcımlı, sosyoloji biliminin erken dönem eleştirisini yaparak Türkiye’de özellikle Durkheim odaklı sosyoloji anlayışına ve diğer sosyoloji okullarına alternatif evrensel bir sosyoloji anlayışı geliştirmiştir. Temsil ettiği sosyoloji anlayışıyla, toplumsal gerçekliğin anlaşılmasında bazı sosyal bilimciler tarafından ihmal edilen tarihsel boyutun önemini ortaya koyarak özgün bir toplumsal teori geliştiren önemli bir sosyal bilimcidir.
Anahtar Kelimeler: Hikmet Kıvılcımlı, Diyalektik Sosyoloji, Tarih Tezi, Türkiye’de Sosyalist Düşünce
Kaynak: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=t0xTQ6A68JYc7NS8wtsVPA&no=uKxS4WnyOBXKX0aVkXK21Q